Her er det tale om 6 turistmål som skil seg ut på den måten at dei som oftast kan vera umoglege å få auge på. Både ormen i Seljordsvatnet og spøkelset på Elingård let seg sjeldan observera, og av oppføringane i denne lista det er vel berre UFO-ringen i Espevær og poltergeist-steinen frå Brennsetra som er handfaste kulturminne. No er i alle høve Seljordsvatnet ein av dei viktigaste naturlege turistattraksjonane i landet nettopp på grunn av den altfor sjeldsynte sjøormen. Der det finst overnaurlege fenomen har nok engelskmennene vore flinkere enn oss til å leggja til rette for spøkelsesvandringar og andre turistmessige påfunn med eit mystisk preg.
1.Sjøormen i Seljordsvatnet
Kor: Seljord i Telemark
Kva: Seljordsormen, også kalla Selma, er kjent frå skriftlege kjelder tilbake til 1700-tallet. Sidan har hundrevis av vitne fortalt om sine møte med ormen, noko som har ført til at Selma heilt klart er den mest kjende av dei norske sjøormane. Dette har seljordingane nytta godt ut i turistsamanheng og ein har til og med lete ormen pryda kommunevåpenet. Dei fleste observasjonane peikar mot eit dyr med slank kropp, 5-10 meter lang. Luffer og buktningar går att hjå fleire av augevitna, og fargen er oftest framstilt som mørk og glinsande.
2.UFO-ringen i Espevær
Kor: Espevær i Bømlo, Hordaland
Kva: Den 7. oktober 1975 vart det oppdaga eit 26 meter langt ovalt avtrykk i graset i ein bakke i Espevær. Omkrinsen av sirkelen var 63 meter og breidden 14 meter. Avtrykket er tydeleg den dag i dag, og ingen har greidd å gje noko god forklaring på kva som har laga dette avtrykket. Det vert ofte sett i samanheng med ein påstand om at det skal ha landa ein UFO på staden, og det er meldt om fleire samtidige observasjonar av ein lysande gjenstand over Espevær.
3.Lysfenomena i Hessdalen
Kor: Hessdalen i Holtålen kommune, Sør-Trøndelag
Kva: Frå desember 1981 har det blitt gjort regelvisse observasjonar av uforklarlege lysfenomen i dalen. Det er blitt sett opp målestasjonar («Project Hessdalen») og det er blitt teke fleire fotografi som har prova at dette er eit reelt fenomen. Lysa kan ha ulik form og kan vera stilleståande eller i rørsle. Sjølv om somme har vore inne på UFOar i denne samanhengen, er nok dei fleste samde i at det er tale om eit lokalt fysisk fenomen som til no ikkje har fått noko fullgod forklaring.
4.Spøkelsesgodset Elingård
Kor: Elingård i Onsøy, Fredrikstad kommune, Østfold
Kva: Elingård Herregård får stå som ein representant for fleire av dei gamle godsa her i landet som har sitt eige husspøkelse. Historia til herregarden går truleg heilt attende til 1300-talet. Etter ein brann vart det sett opp ny hovudbygning på Elingård i 1749, og det er dette bygget som står der i dag. Det var den myndige arvingen Birgitte Christine Kaas som var husfrue på herregarden i perioden kring brannen, og det skal også vera ho som går att i romma på Elingård. Birgitte – eller «general Birte» som ho vart kalla, var gift med generalløytnant Huitfelt, men styrte ofte godset med streng hand i dei periodane mannen hennar var borte på oppdrag. Og det skal også ha vore ein sterk trong til kontroll over garden som skal ha ført til at ho ikkje maktar å sleppa han frå seg, sjølv ikkje 250 år etter at ho døydde i 1761.
«General Birte» er sjeldan blitt sett, men derimot skal ein ha høyrt henne fleire gonger.
Særleg skal ho bruka å gje lyd frå seg når det går føre seg ting i bygget ho ikkje set pris på. Men vel så ofte skal ho gje seg til kjenne ved ei merkeleg parfymelukt som fleire skal ha opplevd.
Fredrikstad Museum arrangerer jamnleg spøkelsesvandringar på herregarden.
5.Poltergeist: Brennsetra i Ådal
Kor: Ådal i Ringerike kommune, Buskerud
Kva: I 1839 var den nedlagde og attgrodde Brennsetra ved Sperillen i Ådal midtpunktet for ei merkeleg soge som til og med er nedteikna i rettsprotokollane. Det var den 24 år gamle Rønaug Olsdatter som låg som budeie på setra den sommaren, og med seg hadde ho den 16 år gamle gjetarguten Ole Simonson. Ein torsdagskveld høyrde dei merkelege lydar utanfor seterbua, og dei merka etter kvart at det vart kasta hogstfliser mot hytteveggen. Dette varte ved også neste kveld, og etter kvart gjekk det heile over til ei uhyggeleg kasting av store og små stein mot bua.
Rønaug meinte det måtte vera folk som stod bak dette levenet og sende bod etter husbonden sin, Erik Holte. Han møtte opp med to staute karar, men ingen av dei høyrde noko til levenet. Derimot dukka det seinare opp andre gjester på stølen som kunne stadfesta steinkastinga, og til slutt var det vesle vindauget i bua fullstendig knust på grunn av alle småsteinane som hamna inne på golvet. Etter som tida gjekk, auka levenet i styrke, og bua vart etter kvart oppsøkt av eit væpna vaktlag på 6 personar som skulle prøva å avsløra dei eventuelle gjerningspersonane. Men sjølv om det vart skote ut gjennom gluggane i hytta, ville uvesenet ikkje halda opp. Ikkje berre stein, men også grus og jord kom fykande inn gjennom gluggen i mjølkebua.
Rettsprotokollane frå 1840 refererer til denne hendinga som «ubegribelig», men det vart likevel rekna med at det var ukjende personar som stod bak steinkastinga. Hendingane har likevel ein dåm av spøkeri kring seg, og ekspertar på poltergeist-fenomenet vil vera kjende med dei fleste av elementa i framstillinga. Slike fenomen vert i regelen sagt å oppstå kring personar som er prega av indre uro og spenningar, og som ikkje kan agera ut desse spenningane på ein måte som er akseptabel for nærmiljøet. Såleis vert det påstått at desse oppdemma energiane vert «projiserte» på ting i nærleiken, lause gjenstander som vert kasta omkring og som på denne måten vert den synlege manifestasjonen av poltergeistfenomenet. Ofte er det ungdom i puberteten som står i sentrum for fenomena, og såleis er det typisk for hendingane på Brennsetra at den 16-årige gjetarguten Ole Simonson alltid var til stades når desse tinga skjedde. Sjølv då Rønaug fekk avløysning av ei anna budeie, 32-årige Sigrid Torkildsdatter, var Ole til stades på stølen, og steinkastinga heldt fram på same viset. Men no var steinane blitt større, og mest uhyggeleg vart det då ein diger stein kom farande inn gjennom vindauget og knuste midtposten fullstendig. Steinen vart seinare vegen til 51 kilo og synt fram under rettsmøtet den 26. august 1840.
Denne steinen finst framleis på stabbursloftet på Vestre Holte og kan studerast der som eit synleg minne om eit av dei underlegaste kapitla i norsk rettssoge.
6.Legerhytta i Grotli
Kor: Ved Breidalsvatnet ved gamlevegen Grotli-Geiranger, Oppland
Kva: Vegvaktarbustaden Legerhytta tek eg med her sidan han er kjend for å vera den einaste staden i landet det er sett opp eit trekanta varselskilt for å åtvara trafikantane mot spøkelse. Det skal ha hendt ei rad uforklarlege hendingar i hytta, og det vert sagt å vera ei vegvaktarkone som går att. Ho døydde i 1928 og skiltet har blitt teke ned ei tid for å skjerma etterkomarane hennar.
Kjelder: Per Hohle: Skrømt. Gyldendal 1978
Ørnulf Hodne: Mystiske steder i Norge. Cappelen 2000.
www.mjoesormen.no
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar