20 Noregsrekordar frå Jæren

Rogalandsdistriktet Jæren omfattar kommunane Gjesdal, Hå, Klepp, Randaberg, Sandnes, Sola og Time, i tillegg til bykommunen Stavanger, som har fått si eiga rekordliste her.

1. Størst I: Den største steinura i Nord-Europa, Gloppedalsura, ligg på grensa mellom kommunane Bjerkreim og Gjesdal. Ho fyller Gloppedalen og er ca. 1 km lang. Her var det harde kampar den 22. april 1940, og tyskarane måtte tola store tap.

2. Størst II: Landets største hermetikkfabrikk, hundematprodusenten Norsk Hundefôr AS, ligg i Nylund ved Sirevåg i Hå. Suksessen er grunnlagd på ein stor eksport til Tyskland, der verksemda sitt varemerke, Rinti, har 40% av boksematmarknaden for hundar. Fabrikken er ein del av Nortura-konsernet (Kjelde: Stavanger Aftenblad 11.08.09).

3. Størst III: Kverneland ASA i Klepp er verdas største produsent av landbruksreiskapar. Konsernet vart grunnlagt i Time i 1879 av Ole Gabriel Kverneland under namnet O. G. Kvernelands Fabrik. Verksemda har auka sterkt sidan 1990-talet, og rår no over fabrikkar for landbruksmaskinar og -reiskapar i fleire land. På fabrikken i Klepp har det særleg blitt produsert plogar, og allereie på 1920-talet var fabrikken landets største i så måte.

4. Størst IV: Randaberg er landets største leverandør av persille. Kommunen leverer 70% av landets produksjon. Randaberg er også størst på salat, med mellom 50-80% av landsproduksjonen.

5. Størst V: Landets største arboret ligg i Melsheia i Sandnes. Det er Rogaland Arboret, som vart starta i 1972, og som rommar 1400 ulike artar tre og buskar.

6. Størst VI: Miljøgartneriet AS i Kviamarka i Hå kommune er landets største veksthus. Det vart offisielt opna i mars 2010, og det skal dyrkast paprika, tomater og agurk på det 77 mål store produksjonsarealet. Dette svarar til om lag 11 fotballbanar.

7. Størst VII: Det som er kjent som det største og rikaste bronsealderfunnet i Noreg stammar frå Regehaugane i Sola. Den første av desse tre haugane vart opna av grunneigaren i 1881. Der oppdaga han ei urørt kvinnegrav i ei hellekiste med fleire flotte bronsesmykke. I dag står det att ein restaurert haug (Kjelde: Frå haug ok heidni, nr. 2 - 1979)

8. Størst VIII: Tine Meieriet Sør i Sola er landets største meieri for mjølk til konsum. Meieriet leverer om lag 40 millionar liter mjølk årleg (Kjelde: TINE).

9. Først I: Gjesdalslaget Ålgård scora det første målet i norsk eliteserie i fotball. Det var Sigurd Ravndal som fekk denne æra etter berre eit minutt av kampen mot Viking den 1. august 1948.

10. Først II: Landets første potteri, Sandnes Potteri, vart grunnlagt i 1842 i Sandnes av Simon Asbjørnsen Haustveit, opphaveleg frå Ullensvang i Hardanger. Det var han som gjorde den lokale leirgauken, «Sandnesgauken» så populær (Kjelde: Aksel Eggebø og Daniel Frafjord: Det begynte med leir).

11. Først III: Noregs første offentlege landsbruksskule vart skipa på Skeiane i Sandnes. Han vart starta her i 1846 av cand. theol. Jan Adolf Budde (1811-1906) (Kjelde: Stavanger Byleksikon).

12. Først IV: Sola Flyplass opna i 1937 som landets første flyplass for sivil luftfart

13. Einaste I: Hå kommune har dei einaste kjende norske voksestadane for den sjeldne planta jærtistel (Serratula tinctoria). Dei fleste funna av denne planta er kring Sirevåg ved Ogna, der han er knytta til beitemarker (Kjelde: Miljøverndepartementet).

14. Lengst: Orrestranda i Klepp er med sine 5 km Noregs lengste samanhengande sandstrand. Ho strekkjer seg frå Vik i Sør til Reve i nord. I alt er det 11 km med sandstrand i Klepp kommune.

15. Flest I: Klepp er den kommunen i landet som produserer flest egg. Det er i registrert over 220 000 verpehøns i kommunen (2008).

16. Flest II: Pelsdyrnæringa står også sterkt i Klepp. I 2008 var det om lag 26 000 mink i kommunen, noko som er flest i landet.

17. Flest III: Hå er den kommunen i landet som har flest griser. I 2005 var det 66843 griser i kommunen. Hå kommune toppar også statistikken med sine over 9100 mjølkekyr (2005) (Kjelde: SSB).

18. Flest: Time kommune er suverent på topp når det gjeld klekking av kylling (livkylling). I 2005 vart det produsert over 5 800 000 kyllingar.

19. Minst: Randaberg er landets minste fastlandskommune.

20. Raskast: Dei siste 20 åra har Sandnes hatt ei gjennomsnittleg årleg folketilvekst på 1,9%. Dette gjer Sandnes til den raskast veksande byen i Noreg.